Uluslarası Adalet Divanı (ICJ), Ukrayna’nın Rusya aleyhine açtığı soykırım davasını kısmen ele almaya karar verdi. Davada sadece, Rusya’nın ” Kiev yönetiminin Ukrayna’nın doğusunda Rusça konuşan halka yönelik soykırım işlediği” iddiası araştırılacak.
Uluslarası Adalet Divanı, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgaline gerekçe olarak öne sürdüğü, Kiev yönetiminin Ukrayna’nın doğusunda soykırım işlediği iddialarını araştırmaya karar verdi.
Kiev yönetimi, Rusya’nın iddialarının çürütülmesi için araştırma yapılması talebiyle mahkemeye başvurmuştu.
ABD’li yargıç Joan Donoghue başkanlığındaki 16 kişilik mahkeme heyeti araştırma sonucunda, Kiev yönetiminin şu an Rus işgali altında olan Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinde soykırım işleyip işlemediğine karar verecek.
Uluslararası Adalet Divanı, Kiev’in, Rusya’nın ülkesini işgal ederek Birleşmiş Milletler (BM) Soykırım Sözleşmesi’ni ihlâl ettiği suçlamasının araştırılması konusunun ise yetki alanında olmadığına hükmetti.
Mahkemeye göre, Rusya Federasyonu tarafından yapılan kötü niyet ve suistimal iddiaları tek başına, Soykırım Sözleşmesi’nin birinci ve dördüncü maddeleri kapsamındaki yükümlülüklerin ihlâli anlamına gelmiyor.
Başkan Donoghue tarafından okunan kararda, “Rusya, davalı Kiev yönetiminin iddia ettiği gibi, kötü niyetle Ukrayna’nın soykırım yaptığını iddia etmiş ve bu bahaneyle kendisine karşı bazı önlemler almış olsa bile, bu tek başına bir ihlâl teşkil etmez” dendi.
Ne olmuştu?
BM Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne taraf olan Rusya ve Ukrayna, birbirlerini “soykırım yapmakla” suçluyordu.
Rusya, Ukrayna’yı ülkenin doğusundaki Donetsk ve Lugansk bölgesinde Rusça konuşan halka soykırım uygulamakla suçluyordu.
Ukrayna da, Şubat 2022’deki işgal nedeniyle, Rusya’nın Soykırım Sözleşmesi’ni ihlâl ettiğini öne sürüyordu.
Kiev yönetimi, bu nedenle Mart 2022’de, 32 ülkenin de desteğiyle Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’na başvurdu.
Uluslararası Adalet Divanı, işgalin ardından, Rusya’nın Ukrayna’daki çatışmalara derhal son vermesini isteyen bir karar aldı ancak Moskova hükümeti bu kararı tanımadı.
Mahkeme, Ukrayna’nın 2017 yılında “Rusya’nın terörle mücadele anlaşmasını ihlâl ettiği” suçlamasıyla açtığı davayı da Çarşamba günü karara bağlamıştı.
Mahkeme, Rusya’nın, Doğu Ukrayna’da terörizmi finanse etmek amacıyla terörle mücadele anlaşmasını ihlâl ettiği yönündeki neredeyse tüm suçlamalardan beraatine karar vermişti.
